Auteur: Paul Cliteur
Gaat de enorme overwinning van BBB verandering brengen? Dat valt te betwijfelen. Of, eerlijk gezegd, dat is zéér onwaarschijnlijk. Zelfs in Hilversum zeggen de grote duiders dat het wel eens heel snel afgelopen kan zijn met BBB.
Want, zoals werd gezegd, de “nieuwe verlosser” Caroline Van der Plas, is gewoon van plan zaken te gaan doen met het kabinet. En zodra de mensen dat gaan doorzien, dan is het snel afgelopen met de populariteit van een partij waarop men gisteren nog gestemd heeft.
De beste analyse van het geheel trof ik aan bij Ab Flipse, in Ongehoord Nieuws in de uitzending van 16 maart en dus direct na de verkiezingen. ON! had drie gasten: Rutger van den Noort (prominent lid van BBB), Tom de Nooijer (CVO, Oldebroek) en Ab Flipse (financieel specialist).
Rutger van den Noort dacht dat een belangrijke verandering had plaatsgevonden. Hij had een sweater aan met de tekst “unity”. Die eenheid is echter verder te zoeken dan ooit. En ook allerminst te verwachten. Misschien had hij daarom die sweater aangetrokken.
Van den Noort sprak uit dat boeren best wat willen doen aan stikstof, maar niet met het mes op de keel. Hij had het zelfs over een “warme onteigening”. En: “Laten de mensen die wel willen blijven boeren, gewoon boeren”.
Hoe realistisch is het te verwachten dat het zo zal gaan gebeuren? Deze duiding van Van den Noort was bijzonder optimistisch, to put it mildly. Alsof de coalitie nu zou zeggen: “ach, het is zo lief wat die boeren nu bereikt hebben. Laten we ze wat geven, als beloning voor hun winst.”
Waarom zou de coalitie dat doen? In de politiek bestaat niet zoiets als een gratis lunch. De BBB heeft individueel wel gewonnen, maar niet als machtsblok met andere partijen die nodig zijn om verandering af te dwingen.
De Eerste Kamer heeft 75 zetels. Om de stikstof-plannen van de coalitie te stoppen, heeft men dus 38 zetels nodig. Van belang is niet dat de BBB spectaculaire winst heeft geboekt, maar waar die winst vandaan komt.
Als de BBB-zetels komen van partijen die je nodig hebt om de plannen van de coalitie te stoppen, dan heeft die winst van BBB heel weinig te betekenen. En laat dat nu precies het geval zijn!
Een partij die BBB nodig heeft om een vuist te maken tegenover het kabinet is FVD. Immers is deze partij nog veel consistenter in hun verzet tegen het kabinet dan BBB is. Maar deze verkiezingen heeft FVD juist verloren.
De meest realistische duider was Ab Flipse. Van klimaat, migratie en de euro – de trein dendert gewoon door, zei Flipse.
Flipse had opgeteld hoeveel partijen voorstander zijn van voortzetting van het huidige beleid. Hij kwam op 45 zetels. Daartegenover kwam hij op 30 zetels die zeggen: de gekte moet stoppen.
Die analyse van Flipse werd bevestigd door een ondervraagde Rutte die middels een filmpje zijn commentaar gaf. Zag hij reden voor een verandering van zijn beleid? Natuurlijk niet!
Rutte heeft gelijk. Wat de coalitie nodig heeft, is iemand die op hoffelijke wijze die BBB-ers met een kluitje in het riet kan sturen. En Rutte kan zoiets beter dan wie ook.
Van het “nieuwe leiderschap” van Kaag gaat helemaal niks terecht komen. Het glibberige zoeken naar compromissen, optrekken van mist, mensen doen geloven dat zij iets hebben gekregen terwijl je in feite spiegeltjes en kralen hebt verkocht – dit wordt de grote missie van Rutte. Kaag zal nog met bewondering naar Rutte gaan kijken hoe hij dat klusje klaart en zij zal hem hard nodig hebben.
Ondertussen kan Rutte op de steun rekenen van GroenLinks/PvdA die daarvoor linkse eisen kunnen stellen. Dus niet alleen de achterban van BBB zal bedrogen uitkomen, maar ook die van de VVD. Althans, de VVD-ers die nog op een vleugje realistisch rechts hadden gerekend. Wat deze verkiezingen hebben opgeleverd, is de triomf van links – zo niet extreemlinks.
Rutte zit op de bok van de koets en die koets gaat een linkse koers inslaan. Dat vindt Rutte prima. Hij vindt alles prima. Als hij maar op de bok mag zitten.
Paul Cliteur is emeritus hoogleraar rechtswetenschap, de schrijver van Moreel Esperanto: naar een autonome ethiek (2007) en voormalig Eerste Kamerlid voor FVD.
