Oprichting en filosofie ON!
Op 25 november 2019 werd Ongehoord Nederland! (verder ON!) feitelijk opgericht door de journalisten Arnold Karskens en Joost Niemöller, acteur en schrijver Haye van der Heyden en oud-VVD-Kamerlid Ybeltje Berckmoes-Duindam.
Al voor de oprichting was uit publicaties op internet duidelijk dat het ging om belangrijke onderdelen van de Nederlandse cultuur te koesteren.
ON! wilde vanaf de start een stem geven aan de Nederlanders die zich in de publieke omroep niet vertegenwoordigd voelden.
Onderwerpen die door de mainstreammedia en de NPO eenzijdig werden behandeld, wilde ON! genuanceerd en fundamenteel aan de orde stellen. Dan gaat het bijvoorbeeld om de groeiende macht van de Europese Unie, de massa-immigratie uit landen met een dominant andere cultuur dan de onze, klimaatverandering vanuit daadwerkelijk wetenschappelijk perspectief en niet vanuit alleen het dominante perspectief van het klimaatalarmisme en vooral ook het behoud van de traditionele Nederlandse cultuur.
Sedert de oprichting zijn daar belangrijke onderwerpen aan toegevoegd, zoals het stikstofvraagstuk dat de boeren in Nederland bedreigt, het eenzijdige natuur- en milieubeleid dat voorbij gaat aan de actuele context van Nederland als een van de dichtstbevolkte landen van Europa, het covid-vraagstuk en de geschiedvervalsing die door activistische historici wordt bedreven over dekolonisatie en slavernij, die ons schuld en boete verhalen aanpraten en het zicht op de historische werkelijkheid ontneemt. De gevolgen zijn inbreuken op en beschadiging van onze cultuur, geschiedenis en identiteit.
ON! vindt dat de eigen cultuur de ziel van een volk is, zij wil een onbevooroordeeld podium zijn voor vrije geesten en dwarsdenkers. Die hebben, zo blijkt uit historisch perspectief, altijd een fundamentele bijdrage geleverd aan het wegnemen van bijgeloof, dogma’s, fanatisme en destructie van de samenleving. Zij leidden ons uit de donkere Middeleeuwen naar het licht van de Verlichting. Het gedachtengoed van ON! sluit dus aan bij het denken van dwarsdenkers als Desiderius Erasmus (16e eeuw) en Baruch de Spinoza (17e eeuw). Ook zij trotseerden de mainstream opvattingen.
Uit onderzoek bleek dat een betekenende groep Nederlanders behoefte heeft aan deze geluiden. Dat sterkte deze initiatiefnemers om met hun uitdagende project door te gaan en hiervoor een plaats te zoeken in het publieke omroepbestel.
Op 1 november 2019 werd Omroepvereniging Ongehoord Nederland statutair opgericht door Arnold Karskens en Pepijn van Houwelingen.
Drieërlei doelstelling.
- Als omroepvereniging deel te nemen aan de publieke omroep;
- Een media-aanbod te verzorgen voor de grote groep ‘ongehoorden’, die buiten het publieke debat staan, door een kritische stem te laten horen over massale migratie, het klimaatbeleid en de Europese Unie die gezamenlijk één globalistische agenda vertegenwoordigen waardoor de Nederlandse cultuur, democratie en natiestaat wordt ondergraven;
- Het media-aanbod verrijken door de opiniehegemonie in Nederland te doorbreken, voor directe democratie, een vrije stem zijn in een verkrampt zelf censurerend systeem, een omroepvereniging voor vrije geesten zijn, voor vrijheid van meningsuiting, waarbij ‘gekwetst zijn’, binnen de wettelijke kaders, nooit een argument kan zijn om die essentiële vrijheid te beperken.
Kernactiviteiten.
Drieërlei doelstelling bereiken door:
- ‘Unembedded journalism’ en het maken van taboedoorbrekende humor- en dramaproducties;
- Toegankelijke programma’s maken voor een groot publiek, dieper gravende onderzoeksjournalistiek waarin misstanden worden blootgelegd en reportages waarin visies over onze samenleving die nu niet aam bod komen;
- Het maken van producties op radio, televisie en internet.
In juli 2021 deelt minister Slob mee dat ON! zal worden toegelaten tot het omroepbestel, maar dat erop zal worden gelet dat de omroep geen nepnieuws zal verspreiden. De concessieperiode is 2022 – 2026.
Begin 2022 is de eerste uitzending van het opinieprogramma Ongehoord Nieuws.
Twee markante uitdagingen voor ON!
Een omroepvereniging die de bestaande omroepinstellingen van het publieke omroepbestel bekritiseert en dergelijke doelstellingen heeft, stelt in feite dat die omroepinstellingen steken hebben laten vallen.
Ongehoord Nederland! werd geconfronteerd met twee uitdagingen:
1) het veroveren van een plek in het omroepbestel, en
2) het opbouwen van een professionele organisatie, waarin creatieve professionals een plek en ruimte vinden om te werken aan de programma’s die sporen met de doelstelling van ON!
Sub.1 Het veroveren van een plek in het omroepbestel.
Direct al bij de start van haar uitzendingen wordt ON! geconfronteerd met oplopende kritiek van collega omroepen en van de NPO. De focus van die kritiek is gericht op haar programma’s die niet zouden voldoen aan de Journalistieke Code NPO. Ook verschijnen er berichten dat de leiding van ON! kiest voor een kritische en soms harde toon en confrontatie om binnen de gelederen van de publieke omroep de eigen doelstellingen erdoor te drukken.
De stijl van optreden van voorzitter Arnold Karskens wordt als polariserend en gelijk hebberig gekenmerkt, niet gericht op collegiale samenwerking met de andere omroeporganisaties. Het is de stijl die bekend is van Arnold Karskens, toen hij als oorlogsverslaggever compromisloos zijn belangrijke werk deed in oorlogssituaties. ON! wordt zelfs door de grote meerderheid van de omroeporganisaties uitgesloten van het collegiale overleg over nieuws- en journalistieke programma’s.
De kritiek op ON!-programma’s die inhoudt dat zij de Journalistieke Code NPO regelmatig zou overtreden, zwelt aan. De Ombudsman NPO brengt adviezen uit die stellen dat sprake is van dergelijke overtredingen. ON! voert daartegen inhoudelijk verweer en bestrijdt daarin de opvattingen van deze ombudsman en die van de RvB-NPO. ON! heeft altijd gesteld de Journalistieke Code NPO als leidraad te zullen hanteren, maar ook duidelijk gemaakt dat er verschil van mening kan bestaan, gezien de ruime begrippen die daarin staan.
De RvB-NPO sanctioneert ON! voor het volgens deze RvB blijk geven van onvoldoende bereidheid tot samenwerking. Deze stelling baseert de RvB-NPO op de beweerde overtredingen van de Journalistieke Code NPO.
Deze RvB sanctioneert ON! nog twee keer en dient vervolgens een verzoek in bij de staatssecretaris om ON! haar omroeplicentie te ontnemen en uit het omroepbestel te verwijderen.
Uit een WOO-verzoek blijkt dat de RvB-NPO en de Ombudsman NPO hebben samengewerkt om zo via die ombudsman adviezen te krijgen waaruit zou blijken dat ON! de Journalistieke Code NPO schendt.
Een dergelijke gang van zaken is in strijd met de grondslagen van het publieke omroepbestel en de Mediawet. De RvB-NPO heeft geen bevoegdheid noch bemoeienis met de inhoud van de programma’s. Die ombudsman behoort onafhankelijk op te treden. Door de samenwerking met de RvB-NPO schendt die ombudsman zijn onafhankelijke status.
Het verzoek van de RvB-NPO om ON! uit het publieke bestel te verwijderen is zeer ingrijpend en niet eerder voorgekomen binnen de publieke omroep in Europa! Deze gang van zaken trekt veel media-aandacht en is een onderwerp in het politieke debat.
Besluit staatssecretaris 19 december 2023.
De staatssecretaris stelt de RvB-NPO in het ongelijk en overweegt dat deze RvB niet de inhoud van de programma’s van ON! mag gebruiken als basis voor het opleggen van die sancties. De staatssecretaris vindt dat, hoewel samenwerking lastig is door de opstelling van ON!, er te weinig juridische basis is voor het verstrekkende besluit tot de uitzetting van ON! uit het omroepbestel. ON! blijft dus in het omroepbestel en zal zich moeten houden aan de Journalistieke Code NPO.
Sub.2. Het opbouwen en ontwikkelen van een professionele organisatie.
Gedurende deze langdurige zeer gespannen situatie staat de organisatie van ON! onder grote druk. De leiderschapsstijl van voorzitter Arnold Karskens is bekend als autoritair, compromisloos en hij vraagt van zijn mensen dat zij precies doen wat hij wenselijk vindt, tot op detailniveau. Intern onderzoek onder het personeel bevestigt dat beeld. Karskens heeft grote ervaring als journalist in oorlogssituaties en weet wat het betekent om in die context te overleven onder grote druk.
In een situatie dat de existentie van ON! wordt bedreigd ligt het in de rede dat de gelederen binnen de organisatie gesloten blijven en men gezamenlijk vecht voor het overleven van de eigen organisatie.
Het ontstaan van een crisissituatie bij ON!
Echter, nadat het besluit is gevallen dat ON! in het omroepbestel blijft en de dreiging van uitzetting is weggevallen, ontstaat een andere situatie. Eind juni 2024 vertrekt zakelijk directeur Reinette Klever met ophef in de media over haar opvolging. Directe vervanging was noodzakelijk en het lid van de Raad van Toezicht, mevrouw Nienke van Hersken, treedt terug uit die raad en vervangt haar in de directie. Daardoor wijzigt de personele samenstelling in de bestuurlijke Governance van ON! structureel.
Voorzitter/algemeen directeur/hoofdredacteur Arnold Karskens zet zijn aanpak uit de crisistijd echter voort en wil een ingrijpende verandering in de personeelsopbouw door drie medewerkers direct te verwijderen en te dreigen dat mediadirecteur Peter Vlemmix, een collega van hem, hetzelfde lot zal treffen als die niet meewerkt.
De Raad van Toezicht start begin juli 2024 een intern onderzoek. Tijdens dat onderzoek ontvangen hij en de Ledenraad op 23 juli 2024 een ‘brandbrief’ van bezorgde medewerkers
Mede door de brandbrief van het personeel en de onrust in de organisatie ziet de Raad van Toezicht ON! zich genoodzaakt in te grijpen en stelt algemeen directeur/hoofdredacteur Karskens op 2 augustus 2024 op non-actief. De Raad van Toezicht overweegt om Karskens als bestuurder/voorzitter tijdelijk te schorsen.
Op 9 augustus 2024 wordt het interne onderzoek afgerond.
Dat interne onderzoek bevestigt dat er sprake is van een ernstige situatie waaruit blijkt van disfunctioneren van Arnold Karskens en aanwijzingen voor grensoverschrijdend gedrag, die de positie van ON! beschadigt.
Reactie Karskens.
De reactie van Karskens is dat er een ‘coup’ tegen hem zou zijn gepleegd, dat er sprake zou zijn van antisemitisme, racisme en holocaust-ontkenning in de organisatie die hij wilde bestrijden. Voor deze verregaande beschuldigingen – waarvan ON! zich distantieert – heeft Karskens nimmer concrete en onderbouwde bewijzen aangedragen.
ON! wenst er geen misverstand over te laten bestaan dat er binnen haar organisatie geen sprake is van en geen plaats is voor antisemitisme, racisme en holocaust-ontkenning. Hierin verschillen de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht enerzijds en Karskens anderzijds niet van mening.
Karskens heeft meermalen de publiciteit gezocht om deze onterechte beschuldigingen te uiten en bezorgt daarmee de positie van ON! reputatieschade.
Voor de Raad van Toezicht is dit gedrag van een bestuurder/voorzitter/algemeen directeur/hoofdredacteur van ON! niet aanvaardbaar.
Karskens heeft via zijn raadsman meegedeeld, dat hij bij het Commissariaat voor de Media heeft toegelicht dat de Raad van Toezicht ON! de afgelopen tijd zijn taken niet naar behoren zou hebben uitgevoerd en er sprake zou zijn van onbehoorlijk bestuur. Daarmee heeft hij de positie van ON! andermaal beschadigd.
Via zijn contacten bij de media ventileert hij een narratief over de gerezen situatie bij ON! die niet overeen stemt met de werkelijkheid die de Raad van Toezicht heeft aangetroffen.
Veranderde context.
Er lijkt zich thans een situatie voor te doen die men vaker ziet bij een bevlogen oprichter van een nieuwe organisatie, die een uitdagende en risico’s oproepende doelstelling nastreeft, in een bedreigende context, die gewend is vanuit een machtspositie zijn wil door te drijven, die dat tijdens een crisissituatie met kracht volhoudt. Zodra die context echter fundamenteel wijzigt is het essentieel dat een structureel andere wijze van aansturen en werken dient te worden geïmplementeerd. Het blijkt nu dat Karskens daartoe niet in staat is, deze nieuwe situatie niet wenst te accepteren en met behulp van een eigen narratief via de media probeert zijn gelijk te halen. Hij is zelfs bereid de positie van de organisatie, die hij zelf tot stand heeft gebracht, te ondergraven en schade te berokkenen.
Ingrijpen Raad van Toezicht vereist.
Voor de Raad van Toezicht betekent deze gang van zaken dat hij maatregelen moest en moet nemen om het voorbestaan van ON! en de veiligheid van haar medewerkers te garanderen en de werkorganisatie fundamenteel te verbeteren door ruimte te bieden voor creativiteit en de medewerkers te motiveren. De cumulatie van functies, voorzitter/algemeen directeur/hoofdredacteur uit het Karskens-tijdperk is in de huidige situatie feitelijk direct beëindigd. Dat is niet alleen een ongewenste machtsconcentratie die een creatieve omroeporganisatie blokkeert in haar ontwikkeling, maar blijkt ook risico’s voor grensoverschrijdend gedrag in zich te bergen.
De Raad van Toezicht heeft eerder de bereidheid aan Karskens doen blijken met hem tot een minnelijke regeling te komen en zo deze kwestie op te lossen.
Huidige strategie Raad van Toezicht.
De strategie van de Raad van Toezicht die de huidige situatie het hoofd moet bieden, kent de volgende assen:
- Handhaven van de filosofie en de doelstellingen van ON!;
- Het structureel verbeteren van de samenwerking van ON! met de partners binnen de publieke omroep, in het bijzonder ook met de RvB-NPO;
- Het verbeteren van de relaties met voor ON! relevante maatschappelijke organisaties, daaronder begrepen politieke partijen en het politieke bestuur in Nederland;
- Het aanstellen van een interim-voorzitter die de strategische doelen 2. en 3. bevordert en realiseert; (deze actie is reeds uitgevoerd)
- Het werken aan het omzetten van interim-functies in het bestuur naar een vaste, nieuwe directie en het aanstellen van een hoofdredacteur die werken aan het verbeteren en optimaliseren van de werkorganisatie van ON!;
- Het ontwikkelen van een programmering op de beschikbare platformen van de publieke omroep en conform de normen van de Journalistieke Code NPO;
- Het bereiken van een avondslot voor het Journalistieke programma van ON!;
- Het verder versterken van de Raad van Toezicht;
- Het verder optimaliseren van de Corporate Governance binnen ON!;
- Het voeren van een actief marketing- & communicatiebeleid;
- Het regelmatig evalueren van deze strategie in bijeenkomsten met alle betrokkenen van de ON!-organisatie.
De Raad van Toezicht van Ongehoord Nederland!, 11 september 2024